واریس پا (Varicose Veins) یا رگ‌های واریس هنگامی رخ می‌دهد که دریچه‌های معیوب موجب تجمع خون در بخش‌هایی از رگ‌های خونی شده و رگ‌ها بیش از حد بزرگ می‌شوند.
رگ‌های واریس گاهی دردناک و متورم شده و به رنگ بنفش مایل به آبی، بنفش تیره یا قرمز و بیشتر در نواحی پایین پا و ران ها ظاهر می‌شوند.
واریس پا از اختلالات رایج است که حدود ۲۵ درصد افراد بزرگسال را درگیر کرده است. این بیماری در زنان شایع تر از مردان و در افراد سالخورده بیشتر از سایرین مشاهده می‌شود.
علل ایجاد واریس پا
رگ‌های خونی دارای دریچه‌های یک طرفه هستند که مانع برگشت خون به عقب می‌شود.
کشیدگی دیواره رگ‌ها و کاهش انعطاف پذیری آنها ممکن است باعث آسیب دیدگی و ضعیف شدن این دریچه‌ها شده و در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند به طوری که با برگشت خون در جهت مخالف، خونرسانی به سمت قلب با مشکل مواجه شده و در رگ‌ها انباشته می‌شود.
عارضه رگ‌های واریس معمولا در پاها رخ می‌دهد زیرا فاصله رگ‌های پا از قلب بیشتر بوده و گرانش باعث افزایش احتمال بروز واریس پا می‌شود.
اگرچه علت کشیدگی رگ‌ها و آسیب دریچه هنوز به طور دقیق مشخص نشده اما به نظر می‌رسد برخی عوامل در افزایش خطر بروز واریس پا موثر می‌باشند.
عوامل تاثیرگذار بر ایجاد واریس پا
- بارداری: در دوران بارداری حجم خون بیشتری در داخل رگ‌ها جریان پیدا کرده، از سوی دیگر جنین در حال رشد، فشار بیشتری به پا وارد کرده و تغییرات هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث آرام سازی رگ‌های خونی می‌شود. همه این عوامل در افزایش احتمال واریس پا در زنان باردار تاثیرگذار است.
اغلب اوقات پس از بارداری، واریس پا برطرف می‌شود اما علائم آن ممکن است باقی بماند.
- فشار: به طور کلی وارد شدن فشار طولانی مدت روی رگ‌ها به دلایل مختلف از جمله یبوست و سرفه‌های شدید و مزمن احتمال بروز واریس پا را افزایش می‌دهد.
این شرایط همچنین زمینه را برای بروز بواسیر (هموروئید) یا واریس مقعدی فراهم خواهد کرد.
- سن: واریس پا در افراد بالای ۵۰ سال و سالخوردگان بیشتر است.
- جراحی یا آسیب پا
- یائسگی
- ایستادن به مدت‌های طولانی
- چاقی و اضافه وزن
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- جنسیت
درمان
معمولا درمان واریس پا به دو طریق زیر انجام می‌شود:
که بهتر است ابتدا درمان خانگی را انجام بدهید در صورت بهتر نشدن باید عمل شوید.
برای اطلاعات بیشتر در مورد هر کدام از روش‌ها، رویشان کلیک کنید.
آیا می‌توان از واریس پیشگیری کرد؟
براساس مطالب سایت medlineplus در مقاله “Varicose Veins” برای پیشگیری از شدت یافتن بیماری واریس پا می‌توان اقداماتی کرد.
ابتلا به واریس دلایل مختلفی دارد. عواملی که در بالا در موردشون توضیح دادیم. بعضی از این عوامل (مانند سابقه خانوادگی یا سن) را به سختی می‌توان پیشگیری کرد.
آیا راهی برای پیشگیری از بروز واریس وجود دارد؟
متأسفانه پاسخ منفی است.
هرچند از وخیم‌تر شدن واریس می‌توان جلوگیری کرد و همچنین می‌توان با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، مشکلات وریدی را تا جای ممکن به تعویق انداخت. در ادامه می توان به نکاتی در این زمینه اشاره نمود:
از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بپرهیزید
نشستن یا ایستادن در یک وضعیت، آن هم برای مدت طولانی، حرکت خون به سمت قلب و بر خلاف جاذبه را سخت می‌کند.
این کار باعث افزایش فشار خون در رگ‌ها می‌شود که این امر در نهایت منجر به نشت خون از رگ‌ها در اطراف قوزک، کف و ساق پا شده و در اغلب اوقات دردناک و متورم می‌شود.
حرکت کردن فشار وریدی را کم کرده و جریان خون را بهبود می‌بخشد. اگر پشت میز نشستین و انبوهی از مشغله نمی‌گذارد تا از پشت میز تکان بخورید، می‌توانید تمرینات ساده زیر را انجام دهید:
- پاهاتون را بازی دهید.
- قوزک خود را بکشید.
- زانوهای خود مانند حالت رژه رفتن خم کنید.
- سعی کنید برای سه بار در روز و هر بار ۱۵ دقیقه پاهای خود را بالا بیاورید. اگر پاها را از قلب خود بالاتر بیاورید باعث بی اثر شدن جاذبه زمین خواهید شد. در نتیجه جریان خون بهتر و تورم قوزک پای کمتری خواهید داشت.
از جوراب واریس استفاده کنید
جوراب واریس می‌تواند در حفظ حالت و موقعیت مناسب دریچه‌های وریدی به شما کمک کنند.
استفاده از این جوراب‌ها باعث تسهیل در عملکرد رگ‌ها شده و نشت خون، تورم و درد را کاهش می‌دهد.
همچنین ممکن است پس از استفاده از این جوراب‌ها، گرفتگی عضلات در شب کمتر به سراغتان بیاید. انواع مختلفی از جوراب واریس بر حسب میزان فشار آن وجود دارد که می‌توانید بسته به میزان آسیب دیدگی رگ‌هایتان از آنها استفاده کنید.
پیش از انتخاب جوراب بر حسب میزان فشار با پزشک خود مشورت کنید.
در این جوراب‌ها چهار درجه فشردگی وجود دارد:
- سست
- متوسط
- تنگ
- خیلی تنگ
در پیش گرفتن سبک زندگی سالم
واریس می‌تواند به خاطر عوامل احتمالی خطر که در حیطه توانایی شما برای پیشگیری از آنها نیست پیش آید.
به همین دلیل، باید زندگی سالمی را در پیش گرفت تا از آسیب‌های بیشتر به رگ‌ها جلوگیری کرد.
چاقی به همراه فشار خون بالا یکی از عوامل تشدید کننده واریس است.
مصرف غذاهای سالم سرشار از کربوهیدرات، میزان مورد نیاز پروتئین و چربی‌های سالم بهترین شیوه پیشگیری از وخامت بیشتر واریس است.
از مصرف غذاهای پرنمک و همینطور فست فودها پرهیز کنید و غذاهای حاوی فیبر و پتاسیم را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
به اندازه کافی آب بنوشید، آبرسانی کافی به بدن یعنی خونرسانی بهتر
ورزش کردن باید جزئی از عادت‌های شما باشد
موثرترین ورزش برای پیشگیری از واریس پا، راه رفتن است.
یوگا نیز یکی دیگر از ورزش‌های بسیار موثر در پیشگیری از واریس است.
در یوگا شما می‌تواند انواع حرکاتی را انجام دهید که پاهایتان را بالاتر از قلبتان می‌آورد. به این حرکات وارونگی گفته می‌شود، از جمله این حرکات می‌توان به روی سر ایستادن، روی شانه ایستادن و پاها را به دیوار تکیه دادن اشاره کرد.
یوگا همچنین می‌تواند عمیق‌ترین لایه‌های عضلات را در ساق و همسترینگ کش دهد. عضلات عمقی می‌توانند تا حدودی به عملکرد بهتر دریچه‌های وریدی کمک کنند.
از این حرکات کششی می‌توان به Downward-Facing Dog Pose، اکثر حرکات خم کردن زانو و حرکت سلام به خورشید اشاره کرد.
سایر ورزش‌های مفید عبارتند از:
- شنا
- دوچرخه سواری
وضعیت خوابیدن برای زنان باردار
همانطور که در بالا ذکر شد بارداری یکی از اصلی‌ترین دلایل واریس است.
خوابیدن بر پهلوی چپ می‌تواند از بروز واریس جلوگیری کرده و علائم آن را در صورت ابتلا کاهش دهد.
این وضعیت خوابیدن به کاهش فشاری که رحم به رگ‌های بزرگ خونی در ناحیه لگن وارد می‌کند، کمک کند. این رگ‌ها در سمت میانه راست بدن قرار دارند.